Silleda,  2 de setembro de 2017.  O Concello de Silleda iniciará a vindeira semana os traballos enmarcados no proxecto de recuperación do núcleo histórico de O Foxo. Esta primeira actuación levarase a cabo con fondos municipais e cunha subvención da Deputación de Pontevedra para comezar a poñer en valor esta poboación que gran relevancia ata principios do século XIX, atravesada ademais polo Camiño de Santiago.

O alcalde, Manuel Cuiña, acompañado do edil de Obras, Klaus Brey, e do arquitecto municipal, mantiveron en días pasados un encontro cos veciños e veciñas desta localidade, pertencente á parroquia de Silleda, para explicar as líñas xerais da iniciativa.

“Esta primeira intervención, prevista dende hai tempo pero que tivo que agardar polos pertinentes permisos doutras Administracións servirá para iniciar a rehabilitación deste lugar histórico”, indica o rexedor.

As actuacións que se acometerán inclúen a recuperación do tramo da calzada medieval que cruza o poboado. Á restauración do antigo pavimento sumarase a canalización de augas pluviais mediante presas construídas en pedra.  Así mesmo o proxecto inclúe a restauración do lavadoiro, acondicionando esta construcción con elementos tradicionais, e recuperándoo como lugar de encontro veciñal e zona de esparcimento para os moitos peregrinos que atravesan o Foxo cara a Compostela. Xunto coa posta en valor deste espazo público, tamén se recuperará a fonte da Botica, coa limpeza e restauración desta construcción histórica, que voltará á súa ubicación orixinal e contará cun pulsador de auga conectada á traída municipal para dar servizo a veciños e peregrinos. “Esta era tamén unha das grandes demandas do lugar”, lembra o alcalde.

Seguemento arqueolóxico

As obras, das que resultou adxudicataria a empresa Construccións Rey Rozados, contarán ademais con seguimento arqueolóxico, coa preceptiva supervisión dada a importancia histórica e patrimonial deste núcleo.

Tamén se inclue a dotación de novo mobiliario, como un banco que se ubicará no entorno do lavadoiro.

Dende o Concello lémbrase que as intervencións proxectadas e que comenzarán nos vindeiros días son actuacións denominadas de fomento, con participación de fondos públicos coas que se incentiva tamén á veciñanza a iniciar pouco a pouco o adecentamento e recuperación do territorio.

Rede de saneamento

Durante a xuntanza, Cuiña tamén avanzou outra destacada mellora. Así, explicou que se prevé dotar a este núcleo de poboación de saneamento utilizando un sistema con tres depósitos de decantación. Este mecanismo de depuración funciona por gravidade, co que se aforrarían gastos de matnemento ao non precisar conexión á rede eléctrica.

O alcalde sinalou que no caso de contar co visto bo da Administración Autonómica as obras poderían estar en marcha xa na vindeira primavera.

“Por la situación xeográfica de O Foxo cremos que é un sistema axeitado, e no caso de contar cos permisos buscaríamos unha finca axeitada para a instalación destas balsas”, adiantou.

Así mesmo, Cuiña advirte que este sistema podería poñerse en marcha a modo de proxecto piloto para implantar noutros núcleos pequenos de poboación do rural, “nos que poderiamos ir pouco a pouco extendendo este servizo”, engade.

As intervencións previstas en O Foxo, sumando a dotación do  alcantarillado situánse en 100.000 euros.

Importancia histórica

En O Foxo de Deza, durante a pertenza de Trasdeza á provincia de Santiago, existía Administrador Real, xuíz, botica, estanco e estafeta de Correos con cobros de Portádego para o arzobispo de Compostela e o señor Sarmiento, dono da entón poderosa fortaleza de Costela. Tamén se ubicou aquí o cuartel da Garda Civil. Alí estivo a sede do Concello dende a nova demarcación provincial de 1833 ata 1884.

Diversas fontes destacan a súa importancia como cruzamento de importantes camiños medievais, paso obrigado de arrieiros e Camiño Real, que unía Castela con Compostela. Constitúe un tipo de asentamento chamado rueiro, característico de hábitat con concentración de vivendas á carón dunha rúa principal.